Hợp đồng FIDIC Green Book: Giải pháp tinh gọn cho các dự án quy mô nhỏ

Trong tư duy của nhiều người làm xây dựng, nhắc đến FIDIC là nhắc đến những cuốn sách dày cộp hàng trăm trang, với những quy trình phức tạp, những lá thư thông báo (Notice) dày đặc và vai trò quyền lực của Nhà tư vấn (Engineer). Điều này đúng với Red Book hay Yellow Book.

Nhưng, sẽ là một sai lầm tai hại nếu bạn mang nguyên bộ “đại bác” Red Book đó để áp dụng cho một công trình sửa chữa nhà xưởng trị giá vài tỷ đồng, hay một gói thầu nạo vét kênh mương đơn giản. Chi phí quản lý hợp đồng sẽ ăn mòn hết lợi nhuận, và tiến độ sẽ bị sa lầy trong ma trận thủ tục.

Đó là lý do FIDIC cho ra đời Green Book (Sách Xanh) – Mẫu Hợp đồng Ngắn gọn (Short Form of Contract). Đây là “lưỡi dao Thụy Sĩ” đa năng, sắc bén và linh hoạt dành cho các dự án quy mô nhỏ.

1. Khi nào thì một dự án được coi là “Nhỏ”?

FIDIC Green Book được thiết kế dựa trên tiêu chí về rủi ro và độ phức tạp hơn là giá trị tiền tệ thuần túy. Tuy nhiên, theo khuyến nghị chung, bạn nên dùng Green Book khi dự án thỏa mãn các yếu tố sau:

• Giá trị hợp đồng: Tương đối nhỏ (thường dưới 500.000 USD, mặc dù con số này có thể linh hoạt tùy năng lực quản lý).
• Thời gian thi công: Ngắn (thường dưới 6 tháng).
• Tính chất công việc: Đơn giản, lặp lại, hoặc không yêu cầu kỹ thuật thi công đặc biệt phức tạp (ví dụ: nạo vét, xây tường rào, làm đường nội bộ, sửa chữa văn phòng).
• Thiết kế: Dù là do Chủ đầu tư hay Nhà thầu thiết kế đều dùng được (đây là điểm cực kỳ linh hoạt của Green Book).

Nếu dự án của bạn nằm trong khung này, hãy quên Red Book đi và tải ngay Bản dịch Green Book 1999 song ngữ (File Word)  để tiết kiệm hàng trăm giờ làm việc vô ích.

2. Sự “Tinh gọn” của Green Book nằm ở đâu?

So với người anh khổng lồ Red Book (20 điều khoản dài dòng), Green Book chỉ có 15 điều khoản ngắn gọn, súc tích. Sự tinh giản này thể hiện ở 3 khía cạnh cốt lõi:

2.1. Loại bỏ vai trò của Nhà Tư vấn (Engineer) độc lập

Trong Red/Yellow Book, Engineer là một bên thứ ba (hoặc bán độc lập) đứng giữa quản lý. Điều này tốn kém chi phí thuê tư vấn.

Trong Green Book, không bắt buộc có Engineer. Thay vào đó, Chủ đầu tư chỉ định một “Người được ủy quyền” (Authorized Person). Người này có thể là nhân viên của chính Chủ đầu tư. Mọi quyết định trở nên nhanh chóng, trực tiếp và bớt quan liêu hơn.

2.2. Cơ chế Định giá linh hoạt

Đây là điểm mạnh nhất của Green Book. Nó cho phép bạn tích vào các ô chọn (Tick box) để lựa chọn loại hợp đồng:

• Trọn gói (Lump Sum): Trả một cục tiền khi xong việc.
• Đơn giá (Remeasurement): Làm bao nhiêu đo bấy nhiêu (như Red Book).
• Cost Plus: Hoàn trả chi phí thực tế + phí quản lý.

Tất cả các tùy chọn này đều được tích hợp sẵn trong cùng một mẫu, khiến nó trở nên cực kỳ linh hoạt cho các loại hình công việc khác nhau.

2.3. Giải quyết tranh chấp siêu tốc

Thay vì cơ chế DAB (Ban xử lý tranh chấp 3 người) tốn kém như trong Bản dịch Red Book 2017 song ngữ, Green Book sử dụng một Adjudicator (Trọng tài viên) đơn nhất. Quy trình xét xử diễn ra nhanh gọn để các bên sớm quay lại làm việc hoặc thanh lý hợp đồng, phù hợp với vòng đời ngắn của dự án.

3. Ứng dụng thực tế: Tại sao Thầu phụ và Nhà thầu nội thất nên dùng Green Book?

Tại Việt Nam, Green Book là mẫu hợp đồng lý tưởng cho các mối quan hệ sau:

1. Hợp đồng Thầu phụ (Subcontracts):

Mặc dù FIDIC có mẫu Subcontract riêng (đi kèm Red Book), nhưng nó khá phức tạp. Với các gói thầu phụ nhỏ (như lắp đặt cửa, sơn bả, cảnh quan), Tổng thầu có thể dùng Green Book ký với Thầu phụ để giảm tải thủ tục hành chính nhưng vẫn giữ được sự chuyên nghiệp quốc tế.

2. Hợp đồng Thi công Nội thất (Fit-out):

Các dự án fit-out văn phòng thường diễn ra rất nhanh (1-2 tháng) và thiết kế hay thay đổi lặt vặt. Green Book với cơ chế tính giá linh hoạt và thủ tục Variation đơn giản là sự lựa chọn hoàn hảo thay vì dùng các hợp đồng dân sự sơ sài thường thấy.

3. Các dự án của Chủ đầu tư tư nhân nhỏ:

Nếu bạn xây một nhà kho hay một showroom và không muốn tốn tiền thuê tư vấn quản lý dự án chuyên nghiệp theo chuẩn Bản dịch White Book 2017 song ngữ9, hãy dùng Green Book. Nó đủ đơn giản để bạn tự quản lý nhưng đủ chặt chẽ để bảo vệ bạn nếu Nhà thầu bỏ chạy.

4. Rủi ro cần lưu ý khi dùng Green Book

“Ngắn gọn” đôi khi đi kèm với “Thiếu sót” nếu không cẩn thận.

Vì Green Book lược bỏ nhiều quy trình chi tiết (ví dụ: quy trình đệ trình hồ sơ chất lượng, quy trình an toàn lao động chi tiết), nên nó dựa nhiều vào sự thiện chí và luật pháp địa phương.

Nếu áp dụng Green Book cho một dự án phức tạp hơn mức nó được thiết kế (ví dụ: dự án có kết cấu ngầm rủi ro cao), bạn sẽ thấy thiếu các công cụ pháp lý để xử lý khi sự cố xảy ra (ví dụ: thiếu quy định chi tiết về Bất khả kháng hay Rủi ro địa chất).

Do đó, lời khuyên của chuyên gia là: Đừng lạm dụng Green Book cho các công trình trọng điểm. Hãy dùng đúng thuốc cho đúng bệnh.

5. Kết luận

FIDIC Green Book là minh chứng cho thấy sự chuyên nghiệp không nhất thiết phải rườm rà. Đối với đại đa số các giao dịch xây dựng quy mô vừa và nhỏ tại Việt Nam, đây là mẫu hợp đồng hiệu quả nhất về mặt kinh tế.

Để bắt đầu áp dụng quy trình chuẩn quốc tế này cho doanh nghiệp của bạn một cách nhẹ nhàng nhất, hãy tải về và nghiên cứu:

• Mẫu hợp đồng rút gọn: Bản dịch Green Book 1999 song ngữ.
• Tham khảo tổng hợp các mẫu khác: Tập hợp tất cả các bản dịch FIDIC song ngữ đang có sẵn để thấy sự khác biệt về độ dày và độ phức tạp.

Đừng để thủ tục hành chính bóp nghẹt lợi nhuận của các dự án nhỏ. Hãy chọn Green Book để tối ưu hóa hiệu quả quản lý ngay hôm nay.

---

Kho dữ liệu bản dịch FIDIC song ngữ tổng hợp

Quý khách có thể xem và tải vềtài liệu từ Kho bản dịch FIDIC song ngữ có sẵn để phục vụ cho công tác nghiên cứu và làm thầu.

Dịch vụ dịch thuật và biên soạn hợp đồng xây dựng

Nếu bạn cần một hợp đồng được “may đo” riêng cho dự án, đảm bảo chặt chẽ về pháp lý và ngôn ngữ, hãy tham khảo dịch vụ của chúng tôi: Bảng giá dịch vụ soạn hợp đồng song ngữ

Dịch Thuật SMS là công ty có dịch vụ dịch hợp đồng tiếng Anh chuyên nghiệp hàng đầu. Ngoài ra chúng tôi còn nhận dịch hợp đồng tiếng Trung, Nhật, Hàn… trong lĩnh vực xây dựng. Liên hệ ngay để được báo giá:

• gọi ngay 0934436040 (có hỗ trợ Zalo/Viber)
• email: baogia@dichthuatsms.com
• hoặc bấm vào đây để gửi yêu cầu báo giá trực tuyến.