Vai trò của Nhà Tư vấn đã thay đổi như thế nào trong FIDIC 2017

Trong “tam giác quyền lực” của dự án xây dựng theo mô hình FIDIC (Chủ đầu tư – Nhà thầu – Nhà tư vấn), Nhà tư vấn (The Engineer) luôn là nhân vật gây tranh cãi nhất. Họ vừa là người làm thuê cho Chủ đầu tư, vừa được kỳ vọng là vị trọng tài công minh phân xử các vấn đề kỹ thuật.

Sự mâu thuẫn trong vai trò này (“Dual Role”) đã tồn tại suốt nhiều thập kỷ và là nguồn cơn của vô số khiếu nại. Nhận thấy điều này, trong phiên bản 2017, FIDIC đã thực hiện những điều chỉnh mang tính bước ngoặt tại Điều khoản 3 [The Engineer], nhằm định nghĩa lại “sự công bằng” trong thế kỷ 21.

Bài viết này sẽ đi sâu phân tích sự chuyển dịch từ “Công bằng” (Fairness) sang “Trung lập” (Neutrality) và những vũ khí pháp lý mới mà FIDIC 2017 trang bị cho các bên để kiểm soát quyền lực của Nhà tư vấn.

Vai trò của Nhà Tư vấn (Engineer) đã thay đổi như thế nào trong FIDIC 2017?
Vai trò của Nhà Tư vấn (Engineer) đã thay đổi như thế nào trong FIDIC 2017?

1. Từ “Đại diện của Chủ đầu tư” đến “Người trung lập”

Trong [Bản dịch Red Book 1999 song ngữ ], Điều khoản 3.5 yêu cầu Nhà tư vấn khi ra quyết định phải “thực hiện một cách công bằng phù hợp với Hợp đồng”. Tuy nhiên, Điều khoản 3.1 (a) lại nói rõ: “Nhà tư vấn được coi là hành động cho Chủ đầu tư”.

Thực tế tại Việt Nam, nhiều Chủ đầu tư lợi dụng điều 3.1 để ép Nhà tư vấn không được ký xác nhận khối lượng hoặc không được gia hạn thời gian cho Nhà thầu, biến Nhà tư vấn thành công cụ chèn ép.

Đến phiên bản 2017 ([Bản dịch Red Book 2017 song ngữ ]), Điều khoản 3.7 [Agreement or Determination] đã làm rõ lằn ranh này:

  • Khi thực hiện nhiệm vụ giám sát, chỉ đạo thi công: Nhà tư vấn hành động nhân danh Chủ đầu tư.
  • Khi thực hiện nhiệm vụ xác định quyền lợi (Agreement or Determination): Nhà tư vấn KHÔNG được hành động cho Chủ đầu tư. Họ phải hành động “trung lập” (neutrally) giữa các bên.

Đây là một sự nâng cấp về ngôn ngữ pháp lý, tạo cơ sở vững chắc hơn cho Nhà thầu khiếu nại nếu thấy Nhà tư vấn thiên vị.

2. Trình tự ra quyết định: Minh bạch và Chặt chẽ

FIDIC 2017 thiết lập một quy trình 3 bước buộc Nhà tư vấn phải tuân thủ khi xử lý bất kỳ vấn đề nào (ví dụ: đơn giá mới, gia hạn thời gian, khiếu nại):

  • Bước 1: Tham vấn (Consultation): Nhà tư vấn bắt buộc phải tham vấn cả hai bên để cố gắng đạt được sự thống nhất. Phải có biên bản làm việc rõ ràng. Đây là yêu cầu bắt buộc để tránh việc Nhà tư vấn ngồi phòng lạnh ra quyết định áp đặt.
  • Bước 2: Quyết định (Determination): Nếu các bên không thống nhất được, Nhà tư vấn mới ra Quyết định của riêng mình. Quyết định này phải bằng văn bản và nêu rõ lý do chi tiết.
  • Bước 3: Hiệu lực: Quyết định có hiệu lực ngay lập tức. Nếu một bên không đồng ý, họ phải gửi “Thông báo không hài lòng” (Notice of Dissatisfaction – NOD) trong vòng 28 ngày. Nếu không gửi NOD, quyết định trở thành cố định và ràng buộc (final and binding).

Quy trình này được mô tả cực kỳ chi tiết trong các mẫu [Bản dịch Yellow Book 2017 song ngữ ][Bản dịch White Book 2017 song ngữ ] (Hợp đồng giữa Chủ đầu tư và Tư vấn).

3. “Nhà Tư vấn Cố vấn” (The Engineer’s Representative)

Một điểm mới nữa là quy định chặt chẽ hơn về việc ủy quyền. Nhà tư vấn có thể cử Trợ lý hoặc Đại diện thường trú (Resident Engineer) tại công trường. Tuy nhiên, để tránh tình trạng “lệnh ông không bằng cồng bà”, FIDIC 2017 yêu cầu:

  • Nhà tư vấn phải giao tiếp bằng tiếng Anh (hoặc ngôn ngữ quy định) và phải có đủ năng lực (competence).
  • Nếu Trợ lý ra chỉ thị sai, Nhà thầu có quyền yêu cầu Nhà tư vấn xem xét lại.

4. Chế tài đối với sự chậm trễ của Nhà Tư vấn

Một nỗi đau của Nhà thầu thời kỳ 1999 là việc gửi hồ sơ Claim lên nhưng Nhà tư vấn “ngâm” hồ sơ hàng tháng trời không trả lời, khiến dòng tiền bị tắc nghẽn.

FIDIC 2017 đã giải quyết triệt để bằng cơ chế Giới hạn thời gian (Time limits):

  • Nhà tư vấn có giới hạn thời gian (thường là 42 ngày) để ra Quyết định.
  • Nếu quá hạn mà Nhà tư vấn im lặng:
    • Đối với khiếu nại thanh toán: Coi như đã chấp thuận (trong một số trường hợp IPC).
    • Đối với khiếu nại khác: Coi như đã bác bỏ.
    • Nhà thầu có quyền chuyển ngay hồ sơ sang DAAB (Ban xử lý tranh chấp) mà không cần chờ đợi thêm giây phút nào.

5. Lời khuyên cho Chủ đầu tư khi thuê Nhà Tư vấn

Với những thay đổi này, vai trò của Nhà tư vấn trở nên nặng nề hơn rất nhiều về mặt pháp lý. Chủ đầu tư khi ký hợp đồng dịch vụ tư vấn (theo mẫu White Book) cần lưu ý:

  • Phải đảm bảo Nhà tư vấn có đủ năng lực quản lý hợp đồng theo chuẩn quốc tế, chứ không chỉ giỏi kỹ thuật.
  • Sử dụng [Bản dịch White Book 2017 song ngữ ] để ràng buộc trách nhiệm của Tư vấn: Nếu Tư vấn ra quyết định sai hoặc chậm trễ khiến Chủ đầu tư bị phạt hoặc bị Nhà thầu kiện, Tư vấn phải bồi thường thiệt hại.

Việc hiểu sai vai trò của Nhà tư vấn trong bối cảnh mới là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến thất bại của dự án. Hãy trang bị kiến thức chuẩn xác từ các bản dịch chính thống của Dịch Thuật SMS.


Kho dữ liệu bản dịch FIDIC song ngữ tổng hợp

Quý khách có thể xem và tải vềtài liệu từ Kho bản dịch FIDIC song ngữ có sẵn để phục vụ cho công tác nghiên cứu và làm thầu.

Dịch vụ dịch thuật và biên soạn hợp đồng xây dựng

Nếu bạn cần một hợp đồng được “may đo” riêng cho dự án, đảm bảo chặt chẽ về pháp lý và ngôn ngữ, hãy tham khảo dịch vụ của chúng tôi: Bảng giá dịch vụ soạn hợp đồng song ngữ

Dịch Thuật SMS là công ty có dịch vụ dịch hợp đồng tiếng Anh chuyên nghiệp hàng đầu. Ngoài ra chúng tôi còn nhận dịch hợp đồng tiếng Trung, Nhật, Hàn… trong lĩnh vực xây dựng. Liên hệ ngay để được báo giá:

error: Content is protected !!
Contact Me on Zalo
Call Now Button