Tạm ngừng và Chấm dứt Hợp đồng FIDIC: Vũ khí cuối cùng của các bên

Trong một mối quan hệ hợp tác, “ly hôn” là điều không ai mong muốn. Nhưng trong các dự án xây dựng kéo dài nhiều năm, đôi khi việc chia tay là giải pháp duy nhất để cắt lỗ. Hợp đồng FIDIC dành hẳn Điều khoản 15 (Chấm dứt bởi Chủ đầu tư) và Điều khoản 16 (Tạm ngừng và Chấm dứt bởi Nhà thầu) để quy định về kịch bản tồi tệ này.

Việc chấm dứt hợp đồng không đúng trình tự pháp lý có thể biến bạn từ “nạn nhân” thành “kẻ vi phạm” và phải bồi thường ngược hàng tỷ đồng. Bài viết này sẽ phân tích các căn cứ pháp lý và trình tự “chia tay” an toàn theo chuẩn quốc tế.

Tạm ngừng và Chấm dứt Hợp đồng FIDIC: Vũ khí cuối cùng của các bên
Tạm ngừng và Chấm dứt Hợp đồng FIDIC: Vũ khí cuối cùng của các bên

1. Khi nào Chủ đầu tư được sa thải Nhà thầu? (Điều khoản 15)

Theo [Bản dịch Red Book 1999 song ngữ ] và [Bản dịch Yellow Book 1999 song ngữ ], Chủ đầu tư có quyền chấm dứt hợp đồng nếu Nhà thầu phạm một trong các lỗi sau:

  • Bỏ dở công trình: Hoặc thể hiện rõ ý định không tiếp tục thực hiện nghĩa vụ.
  • Không tuân thủ Giấy báo sửa sai (Notice to Correct): Đây là bước quan trọng nhất. Trước khi “đuổi” Nhà thầu, Nhà tư vấn thường phải gửi một thông báo yêu cầu sửa chữa vi phạm trong một thời hạn nhất định. Nếu Nhà thầu phớt lờ -> Đủ cơ sở chấm dứt.
  • Thầu phụ trái phép: Giao thầu lại toàn bộ công trình hoặc giao thầu các hạng mục chính mà không xin phép.
  • Mất khả năng thanh toán: Phá sản, giải thể.
  • Hối lộ và Tham nhũng: Đặc biệt quan trọng trong các dự án ODA dùng [Bản dịch Pink Book 2005 song ngữ ].

Hậu quả: Nhà thầu bị đuổi khỏi công trường ngay lập tức. Chủ đầu tư tịch thu bảo lãnh thực hiện hợp đồng (Performance Bond), tịch thu máy móc thiết bị để hoàn thành nốt công việc, và Nhà thầu phải bồi thường mọi chi phí phát sinh.

2. Khi nào Nhà thầu được quyền “bỏ của chạy lấy người”? (Điều khoản 16)

Nhà thầu không phải là kẻ chiếu dưới. FIDIC trao cho Nhà thầu quyền chấm dứt hợp đồng nếu Chủ đầu tư:

  • Không cấp Chứng nhận thanh toán (IPC): Nhà tư vấn cố tình không ký IPC quá hạn.
  • Không thanh toán: Quá hạn thanh toán 42 ngày (trong bản 1999) hoặc thời hạn khác theo hợp đồng.
  • Không chứng minh được năng lực tài chính: Điều khoản 2.4 cực hay của FIDIC. Nhà thầu có quyền yêu cầu Chủ đầu tư chứng minh “Tiền đâu để trả cho tôi?”. Nếu Chủ đầu tư không đưa ra được bằng chứng nguồn vốn (bảo lãnh ngân hàng, cam kết tín dụng), Nhà thầu có quyền dừng việc.
  • Tạm ngừng kéo dài: Do ảnh hưởng của Bất khả kháng hoặc chỉ thị của Chủ đầu tư kéo dài quá 84 ngày.

Quyền lợi: Khi chấm dứt theo Điều 16, Nhà thầu được trả tiền cho mọi công việc đã làm + Chi phí tháo dỡ máy móc + Lợi nhuận lẽ ra được hưởng (Loss of Profit) cho phần việc còn lại chưa làm.

3. Quy trình Chấm dứt: Cẩn trọng từng bước đi

Chấm dứt hợp đồng giống như kích hoạt một quả bom hạt nhân. Một sai sót nhỏ về thủ tục (ví dụ: gửi thông báo sai địa chỉ, thiếu ngày báo trước) sẽ khiến quyết định chấm dứt trở thành “Chấm dứt trái pháp luật” (Wrongful Termination).

  • Bước 1: Thông báo sửa sai (Cure Notice): (Thường áp dụng cho Chủ đầu tư). Phải cho bên kia cơ hội khắc phục.
  • Bước 2: Thông báo chấm dứt (Notice of Termination): Phải gửi trước 14 ngày (hoặc ngay lập tức tùy lỗi).
  • Bước 3: Bàn giao và Rút lui: Nhà thầu phải dừng mọi công việc, bảo vệ hiện trường và bàn giao hồ sơ cho Chủ đầu tư.

4. Chấm dứt vì sự thuận tiện (Termination for Convenience)

Chủ đầu tư có quyền chấm dứt hợp đồng bất cứ lúc nào “vì lợi ích riêng” (Điều khoản 15.5), không cần Nhà thầu phải có lỗi. Ví dụ: Dự án hết vốn, thay đổi chính sách đầu tư.

Tuy nhiên, trong trường hợp này, Chủ đầu tư không được phép tự ý thuê nhà thầu khác vào làm tiếp công việc đó (để tránh việc Chủ đầu tư lợi dụng điều này để thay nhà thầu giá rẻ hơn). Và dĩ nhiên, phải bồi thường thỏa đáng cho Nhà thầu.

Tham khảo chi tiết các điều khoản bảo vệ mình trong [Bản dịch Silver Book 2017 song ngữ ], nơi quyền lực của Chủ đầu tư là lớn nhất.

5. Lời khuyên của chuyên gia

Đừng bao giờ đơn phương chấm dứt hợp đồng mà không có sự tư vấn của luật sư hoặc chuyên gia hợp đồng FIDIC. Rủi ro bị kiện ngược và tịch thu bảo lãnh là rất lớn.

Nếu bạn đang rơi vào tình huống “tiến thoái lưỡng nan”, hãy tham khảo các nguồn lực sau:


Kho dữ liệu bản dịch FIDIC song ngữ tổng hợp

Quý khách có thể xem và tải vềtài liệu từ Kho bản dịch FIDIC song ngữ có sẵn để phục vụ cho công tác nghiên cứu và làm thầu.

Dịch vụ dịch thuật và biên soạn hợp đồng xây dựng

Nếu bạn cần một hợp đồng được “may đo” riêng cho dự án, đảm bảo chặt chẽ về pháp lý và ngôn ngữ, hãy tham khảo dịch vụ của chúng tôi: Bảng giá dịch vụ soạn hợp đồng song ngữ

Dịch Thuật SMS là công ty có dịch vụ dịch hợp đồng tiếng Anh chuyên nghiệp hàng đầu. Ngoài ra chúng tôi còn nhận dịch hợp đồng tiếng Trung, Nhật, Hàn… trong lĩnh vực xây dựng. Liên hệ ngay để được báo giá:

error: Content is protected !!
Contact Me on Zalo
Call Now Button